Szambo betonowe, plastikowe, ekologiczne – jakie kupić?

Szambo to podziemny zbiornik, do którego odprowadzane są ścieki z domowej kanalizacji. Ma najczęściej charakter bezodpływowy, co oznacza, że nieczystości muszą zostać wywiezione przez zakład asenizacyjny. Służy do tego szambiarka.

Na zbiornik na szambo warto zdecydować się wówczas, gdy:

• na danym terenie występuje zbyt wysoki poziom wód gruntowych – w takiej sytuacji nie ma możliwości bezpośredniego rozsączania ścieków do gleby, a więc nie sprawdzi się przydomowa oczyszczalnia;

• działka leży na terenie pozbawionym dostępu do kanalizacji;

• posesja jest niewielka i trzeba umiejętnie gospodarować dostępną przestrzenią – szambo można umieścić nawet pod podjazdem dla samochodu.

Szambo plastikowe czy betonowe może okazać się korzystne także wtedy, gdy ilość ścieków wytwarzanych w gospodarstwie jest niewielka. Inwestycja nie jest kosztowna, szczególnie w porównaniu z innymi rozwiązaniami, na przykład przydomową oczyszczalnią.

Zanim zdecydujesz się na szambo, warto dowiedzieć się, jakie typy zbiorników są dostępne. Zamiast jeszcze do niedawna bardzo popularnego, betonowego możesz wybrać konstrukcję plastikową. Trzeba również wziąć pod uwagę, czy lepszą opcją będzie zbiornik jedno-, czy wielokomorowy.

Dostępne jest również szambo ekologiczne. To potoczne określenie konstrukcji, która jest w zasadzie oczyszczalnią ścieków. Składa się  ona z:

• bezodpływowego zbiornika – gromadzone są w nim zanieczyszczenia, które nie mogą się przedostać do gruntu;

• drenażu rozsączającego, który rozprowadza oczyszczone za pomocą koszy filtracyjnych ścieki w glebie.

Takie szambo może być wykonane z betonu lub tworzywa sztucznego. Jest idealnym rozwiązaniem, jeśli na działce nie ma miejsca na pole infiltracyjne oraz osadnik gnilny, czyli elementy tradycyjnej oczyszczalni ścieków.

Na korzyść rozwiązania, jakim jest szambo betonowe 10 m³ czy 12 m³, przemawia nie tylko atrakcyjna cena.

Jeszcze do niedawna popularne było szambo betonowe wykonane z kręgów. Obecnie to rozwiązanie nie jest polecane, gdyż w miejscach łączeń mogą powstawać szczeliny powodujące niekontrolowany wypływ ścieków do gruntu. Można wprawdzie zastosować większe kręgi, jednak jest to kosztowne.

Jeśli koniecznie chcesz zamontować szambo betonowe, wybierz zbrojony zbiornik, który uszczelnia się powłoką bitumiczną lub zaprawą cementową. Weź jednak pod uwagę to, że jego wykonanie jest bardziej skomplikowane i trwa nawet kilka tygodni. Trzeba też nastawić się na wyższy wydatek – konieczna jest mieszanka wysokiej klasy betonu, czyli B20.

Gdy chcesz kupić szambo, musisz zdecydować, ile komór będzie ono miało. Do wyboru jest zbiornik:

• jednokomorowy – zalety to niska cena oraz możliwość zastosowania na niewielkiej działce, nawet letniskowej; wadą jest to, że szambo trzeba często opróżniać;

• wielokomorowy – każda komora ma własny komin rewizyjny, co oznacza, że można się do niej dostać niezależnie od reszty konstrukcji; zbiornik można zastosować tylko na terenie o dużym współczynniku przepuszczalności, na przykład piaszczystym.

Warto wiedzieć:

Wśród szamb wielokomorowych znajdziesz nie tylko dwu-, ale również trzykomorowe. Z tych drugich możesz stworzyć przydomową oczyszczalnię ścieków, stosując w środkowej komorze system napowietrzania oraz odpowiednią florę bakteryjną.

Zbiornik do szamba może mieć pojemność od 3 do nawet 20 m³. Musisz wybrać odpowiedni rozmiar, gdyż zbiornik o zbyt:

• małej pojemności generuje niepotrzebne koszty związane ze sporą częstotliwością wywozu nieczystości;

• dużych gabarytach powoduje za rzadki wywóz, co sprawia, że z szamba mogą wydobywać się po pewnym czasie nieprzyjemne zapachy.  

Jeśli nie wiesz, jak duże ma być szambo betonowe albo plastikowe, wykonaj proste obliczenia. Odczytaj wskazania wodomierza i po 2 tygodniach ponownie sprawdź licznik. Od poziomu zużycia wody odejmij około 10% – wynik da Ci pogląd na to, jaka powinna być pojemność szamba.

Możesz również posłużyć się szacunkami – statystyczna osoba dorosła każdego miesiąca zużywa od 2,5 do 3 m³ wody, z czego 90% trafia do kanalizacji, jako ścieki. Każdy mieszkaniec w ciągu miesiąca wytwarza więc około 2,5 m³ nieczystości – przemnóż to przez liczbę domowników i otrzymasz przybliżoną pojemność szamba.

Szambo możesz zbudować tylko wówczas, gdy nie masz możliwości przyłączenia się do sieci kanalizacyjnej ze względów ekonomicznych albo technicznych. Konieczne jest spełnienie wymogów prawnych.

Ważna jest odpowiednia lokalizacja szamba. Możesz je zamontować w odległości co najmniej:

• 5 m od okien i drzwi zewnętrznych;

• 2 m od granicy działki, drogi bądź ciągu pieszego;

• 15 m od ujęcia wody pitnej.

Szambo warto zgłosić do gminnej ewidencji zbiorników bezodpływowych. Ponadto, przechowuj umowę z firmą asenizacyjną oraz dowody uiszczania wpłat za usługi realizowane przez nią. Dzięki temu unikniesz ewentualnych konsekwencji podczas kontroli.

Instalacja takiego systemu do ścieków wymaga wykonania wykopu – powinien on mieć większą głębokość i szerokość niż zbiornik do szamba, aby zmieściła się warstwa chudego betonu czy podsypka piaskowa. Wcześniej trzeba sprawdzić, czy teren nadaje się do umieszczenia w nim zbiornika.

Kolejne etapy to:

• osadzenie zbiornika do szamba – używa się do tego zwykle samochodu HDS;

• wykonanie izolacji – w tym celu stosuje się na przykład zaprawy cementowo-polimerowe;

• osadzenie kominków inspekcyjnych i przykrycie ich płytami włazowymi;

• podłączenie do przewodów kanalizacyjnych;

• zasypanie wykopu – trzeba zrobić zaprawę wodoszczelną, aby nie doszło do przesiąkania ścieków między zbiornikiem a pokrywą górną.

Sposób montażu i izolacji może różnić się w zależności od rodzaju szamba (betonowe, plastikowe). Jeśli szukasz szczegółowych informacji na ten temat, zapoznaj się z artykułem: Jak zabezpieczyć szambo przed wyciekiem i zanieczyszczeniami środowiska.

Warto wiedzieć:

Szambo należy uwzględnić już na etapie projektowania domu. W przypadku zbiornika o pojemności powyżej 10 m³ pozwolenie na budowę uzyskasz razem z domem. 

Szambo warto opróżniać co 3–4 tygodnie. W przypadku modeli jednokomorowych – są to zazwyczaj 2 tygodnie. Ponadto zaleca się regularne rozpuszczanie osadu, aby nie wywołał przykrego zapachu. W tym celu raz na 2 tygodnie trzeba wsypać do muszli specjalne bakterie.

Dbanie o szambo to szereg korzyści. Efektem jest lepsza higiena (w zanieczyszczonym szambie mogą gromadzić się bakterie groźne dla człowieka), a także wydłużenie żywotności zbiornika. To także sposób na to, aby zapobiec wyciekowi nieczystości do gleby.

Jeśli nie chcesz zamontować szamba, możesz postawić na inne rozwiązania. Pamiętaj jednak, że nie zawsze warto w nie zainwestować.

Oczyszczalnia przydomowa to ekologiczne rozwiązanie, które pozwala odprowadzić przefiltrowane nieczystości do gleby. Mimo sporych nakładów, inwestycja może zwrócić się już w 3–4 lata. Zalety to m.in. brak obowiązku wywozu szamba oraz eliminacja przykrej woni.

Nie można jednak zapomnieć o tym, że przydomowa oczyszczalnia ścieków wymaga sporego miejsca na działce oraz przeprowadzenia formalności związanych z otrzymaniem pozwolenia na budowę. Trzeba również pamiętać o regularnej konserwacji, na przykład czyszczeniu filtrów, co wiąże się z kolejnymi wydatkami.

Korzystanie z sieci kanalizacyjnej jest wygodne, gdyż nie trzeba dbać o wywóz szamba albo czyszczenie przydomowej oczyszczalni. Może jednak pojawić się problem z opłacalnością montażu – średni koszt to 150–200 zł za 1 mb. Do tego dochodzą wydatki na wykonanie wykopu czy posadowienie studni (każda studnia to koszt od 600 do 900 zł).

Średni koszt materiałów i montażu, w przypadku zbiornika o pojemności 10 m³, prezentuje się następująco:

• szambo betonowe – jednokomorowe to wydatek rzędu 3500 zł, dwukomorowe 4000 zł, a trzykomorowe 5000–6000 zł;

• szambo plastikowe – około 5500 zł (jednokomorowe), 7000 zł (dwukomorowe) i 7500 zł (trzykomorowe).

Do tego doliczyć należy koszt wywozu szamba. Zwykle jest to 400–550 zł w przypadku zamawiania pojazdu o pojemności 10 m³. Cena różni się w zależności od regionu.

Podsumowując, szambo to idealne rozwiązanie tam, gdzie nie ma dostępu do kanalizacji oraz brakuje miejsca na przydomową oczyszczalnię ścieków. Możesz wybrać szambo betonowe (najlepsza jest konstrukcja zbrojona, bez kręgów), plastikowe (cechą jest idealna szczelność) bądź ekologiczne, które pozwala odprowadzić niektóre ścieki do gruntu. Przed zakupem zwróć uwagę na pojemność (10 m³ wystarczy dla 4-osobowej rodziny) i warunki glebowe na działce.