Wentylacja w domu – co warto o niej wiedzieć?

Kluczową kwestią jest tu zrozumienie, czym właściwie jest sam proces wentylacji. Można scharakteryzować go prosto: to działania polegające na usuwaniu z pomieszczenia zanieczyszczonego powietrza i dostarczanie w jego miejsce świeżego. 

Ważne: 

Błędem jest ograniczanie dostępu świeżego powietrza dla utrzymania ciepła we wnętrzu. Należy pamiętać, iż w każdym pomieszczeniu, a szczególnie tam, gdzie występuje para wodna, powietrze ulega cyklicznej zmianie. Mogą się w nim znajdować zanieczyszczenia, które negatywnie wpływają na organizm. 

Nieprawidłowa wentylacja w domu skutkuje problemami zdrowotnymi, do których należą m.in. stałe poczucie zmęczenia, regularne choroby dróg oddechowych czy alergie. Znakiem, który świadczy o nieprawidłowej wentylacji jest utrzymująca się wewnątrz pomieszczenia wilgoć. To efekt nadmiernej zawartości pary wodnej w powietrzu. Z tego względu należy szczególnie zwrócić uwagę na efektywność działania wentylacji mechanicznej tam, gdzie istnieje regularne użycie wody. Łazienka lub kuchnia powinny być pod tym względem bardzo dobrze wentylowane. W przypadku złej wentylacji w domu standardem staną się stale zaparowane szyby, zagrzybienie widoczne na ścianach czy groźne (także pod względem konstrukcyjnym) zawilgocenie ścian.

Dla efektywności działania wentylacji bardzo ważne jest właściwe zaprojektowanie całego układu. Chodzi tu o uwzględnienie np. położenia nieruchomości, osłonięcia czy możliwości cyrkulacji powietrza. Z tego powodu instalacja wentylacyjna powinna być opracowana koncepcyjnie już na etapie projektowania domu jednorodzinnego lub bloku mieszkalnego. 

W ten sposób lepiej można dopasować specyfikę instalacji oraz jej właściwości techniczne do realnych potrzeb budynku, a nie tylko teoretycznych. Optymalizacja w tym zakresie bezpośrednio przekłada się na efektywność wentylacji w domu oraz lepsze panowanie nad wydatkami w postaci kosztów utrzymania lokalu i jego ogrzania lub chłodzenia.

Jak powinien wyglądać prawidłowy obieg powietrza oparty o system wentylacji w domu? Precyzyjnie określa to norma PN-83 wskazująca, że w zależności od pomieszczenia, wartości te się znacząco zmieniają. Najmniejsze wartości (15 m3/h) przewidziane są w przypadku przedsionka i pomieszczeń gospodarczych, w których nie ma okna. Dwukrotnie większe norma zakładana jest w pokojach mieszkalnych oraz toalecie. Wartość 50 m3/h dotyczy łazienki oraz kuchni wyposażonej w system elektryczny. Najbardziej rygorystyczny i zwiększony obieg wentylacji – co naturalne – powinien być w kuchniach z kuchenką gazową. Tam norma przewiduje wartość 70 m3/h.

Ważne jest, by zwrócić uwagę na fakt, iż sam proces wymiany powietrza może być wywoływany na wiele sposobów. Nie należy go więc ograniczać wyłącznie np. do układu działania mechanicznego. 

Podstawą powinna być wentylacja naturalna, inaczej określana jako grawitacyjna. Funkcjonuje ona w oparciu o ruch powietrza przy wykorzystaniu przewodu kominowego. Jego pionowy układ sprawia, że dochodzi do różnicy temperatur odnotowywanych w środku budynku oraz tych na zewnątrz. Dodatkowo widoczna jest też różnica w zakresie ciśnienia powietrza. 

Skąd takie zmiany? Grawitacja sprawia, że powietrze zimne – a więc i gęste – trafia do środka nieruchomości zarówno poprzez przewidziane wywiewniki okienne, jak i np. nieszczelności. Gdy dochodzi do jego ogrzania i wymieszania się z powietrzem będącym już w środku, część zimniejsza traci swoje właściwości. W ten sposób unosi się – jako powietrze lżejsze – ku górze, gdzie zostaje wyprowadzone poprzez kominy wentylacyjne. To z tego powodu ich zasłanianie z założenia jest błędem. 

Oczywiście, sam mechanizm jest ściśle uzależniony od tego, jaka jest różnica temperatur – biorąc pod uwagę tę zewnętrzną i wewnętrzną. Jeśli różnica ta jest duża, wentylacja działa efektywniej. Dodatkowo, wpływ na działanie systemu wentylacji grawitacyjnej mają długość pionowych kanałów, liczba pięter oraz odległości między poszczególnymi wlotami powietrza. 

Niewątpliwie, dobrze zaprojektowana i sprawnie działająca wentylacja grawitacyjna to szereg korzyści, takich jak:

• małe koszty eksploatacyjne, ponieważ działanie wentylacji grawitacyjnej nie jest powiązane z np. angażowaniem energii elektrycznej;

• bezobsługowość działania;

• oszczędność miejsca.

Z drugiej jednak strony trzeba mieć świadomość, iż domowa wentylacja grawitacyjna, szczególnie w zakresie konserwacji, ma nieco mankamentów. Ściśle uzależniona jest bowiem od warunków pogodowych (np. latem nie zadziała tak skutecznie jak zimą). Nie ma również możliwości odzyskiwania ciepła z wywiewanego kominem powietrza. Mocno odczuwalny jest brak kontroli nad całym działaniem wentylacji. 

Więcej o wentylacji naturalnej można przeczytać w artykule: Wentylacja grawitacyjna – schemat i zasady prawidłowego działania.

Problematyczny może być też ograniczony dostęp w zakresie oczyszczania. Kominy bywają rzadko konserwowane, przez co filtracja powietrza staje się trudniejsza. Dodatkowo, wobec coraz lepszej jakości materiałów budowlanych i ograniczaniu naturalnych nieszczelności, systemy grawitacyjne mogą nie zapewniać wystarczająco dużej ilości świeżego powietrza. Jakie są alternatywy dla takiego rozwiązania?

To układ, w którym zaprojektowany zostaje ciąg złożony z wentylatora kanałowego, kanałów oraz kratek wywiewnych. Znajdują się one tam, gdzie niezbędna jest mechanizacja wentylacji. To nie tylko łazienki czy kuchnia, ale też np. schowki gospodarcze, szczególnie, jeśli nie posiadają okien. Schemat zakłada też miejsce tzw. wyrzutu powietrza – to, które jest zużyte, zostaje odprowadzone na zewnątrz budynku. 

System ten działa skutecznie pod warunkiem właściwego rozłożenia punktów nawiewów. Obieg musi być nieznaczny, nieodczuwalny jako dyskomfort. Nie należy też projektować układu wentylacyjnego  tam, gdzie zazwyczaj przebywają domownicy lub np. pracownicy biurowi. 

Co ważne, wentylacja wyciągowa nie jest zależna od warunków atmosferycznych i tym różni się od grawitacyjnej. Zapewnia też pełną kontrolę nad intensywnością, ponieważ obieg powietrza regulowany jest na podstawie działania wentylatora. Ważną zaletą jest też niewielka przestrzeń niezbędna do uruchomienia takiego systemu.

Ciekawą opcją jest rozwiązanie w postaci wentylacji hybrydowej, która łączy właściwości grawitacyjnej i wspomnianej, wyciągowej. W zależności od warunków panujących na zewnątrz, dostosowuje swój model działania – od wymiany naturalnej po mechaniczną. Umożliwia to budowa, w której wykorzystuje się nasadkę na górnej części komina. Jest ona połączona ze sterownikiem, który wskazuje zmiany ciśnienia. Na tej podstawie zarządza on działaniem systemu i przepływem powietrza. Nawet niewielka różnica ciśnienia sprawia, że uruchamia się proces. Co ważne, cała instalacja działa  cicho i przy niewielkim poborze prądu.

To rozwiązanie, które stało się bardzo modne w ostatnich latach. Na czym polega tego typu wentylacja w domu? W praktyce jest to system nawiewu i wywiewu wraz z aktywnym odzyskiem ciepła. Zastanawiasz się, czym jest i jak działa rekuperacja? Podstawowym urządzeniem układu jest rekuperator umożliwiający efektywne ogrzanie chłodnego powietrza, które napływa z zewnątrz. Świeże  powietrze trafia do środka poprzez czerpnię, a w kolejnym etapie, przy użyciu kanałów wentylacyjnych, zostaje przekazane do układu wentylacyjnego. W ten sposób, po przejściu przez filtr dochodzi do wymiennika ciepła.

Co dzieje się ze zużytym powietrzem? Ono usuwane jest z wnętrza poprzez kratki wywiewne, by w kolejnym etapie zostać skierowane do rekuperatora kanałami wywiewnymi. W ostatnim etapie powietrze ukierunkowane zostaje do wyrzutni, z której mechanizm usuwa je na zewnątrz. 

W rezultacie, wentylacja w ramach rekuperacji zakłada stały dopływ świeżego powietrza, przy zachowaniu zasobów energii do ogrzewania. Rozwiązanie to doceniane jest w kontekście ograniczenia ryzyka zawilgocenia pomieszczeń i rozwoju pleśni – stąd zaleca się je w przypadku osób mających różnorodne problemy alergiczne.

Niezależnie od tego, na jaki system wentylacji w domu się zdecydować, bardzo ważne jest to, by cały proces – od projektu po wdrożenie – został przeprowadzony przez profesjonalistów posiadających odpowiednią wiedzę i doświadczenie. Oferty firm zapewniających usługi tworzenia i modernizacji układów wentylacji dla domów znajdziesz m.in. w serwisie Majsteria, w kategorii Ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja. Zapewniasz tego typu usługi? Pozostaw swoją ofertę, by potencjalni klienci mieli okazję znaleźć również Twoją propozycję.