Dach to nie tylko korona budynku. To element, który chroni domowników przed pogodą, wpływa na efektywność energetyczną domu i dodaje mu estetyki. Dowiedz się, jakie są rodzaje dachów (od jednospadowych po zaawansowane struktury kopertowe), poznaj ich budowę oraz sprawdź, ile dany typ konstrukcji dachowej (w zależności od użytego materiału) będzie Cię kosztował.
Zadaszenie kojarzy się przede wszystkim z bezpieczeństwem – nie bez powodu powiedzenie „mieć dach nad głową” jest synonimem stabilności i ochrony. To podstawowy element każdego domu, który nie tylko chroni mieszkańców przed pogodą, ale również daje poczucie prywatności. Warto więc przyłożyć się do jego budowy i nie oszczędzać na użytych materiałach.
Dachy można klasyfikować na różne sposoby, m.in. ze względu na konstrukcję i materiały, z których są wykonane. Dlatego pojawiają się zarówno dachy płaskie, jak i z gontu bitumicznego. Sprawdź najważniejsze rodzaje zadaszeń.
Dachy różnią się konstrukcjami, które wpływają nie tylko na ich wygląd, ale też funkcjonalność (głównie z powodu opadów atmosferycznych). Wyróżniamy m.in.:
dachy płaskie o kącie nachylenia do 11° (więcej możesz przeczytać w artykule: Konstrukcja i koszt dachu płaskiego) – charakteryzują się minimalnym nachyleniem, co ułatwia montaż urządzeń technicznych, np. paneli fotowoltaicznych;
dachy skośne – najczęściej spotykany typ dachów w budownictwie mieszkaniowym, nachylenie sprzyja odprowadzaniu wody i śniegu;
dachy wielospadowe – składają się z kilku połaci, które mogą mieć różne kąty nachylenia.
Dachy dzielimy także ze względu na kąt nachylenia. Oprócz płaskich wyróżniamy też te o łagodnym nachyleniu (12° – 20°), o umiarkowanym nachyleniu (20° – 35°), strome (35° – 45°) i bardzo strome (powyżej 45°). Sprawdź: Kąt nachylenia dachu – jak go obliczyć i ile powinien wynosić?
| Rodzaje dachów | Typowe Zastosowanie | Zalety |
| dach jednospadowy | budynki przemysłowe, garaże | łatwość montażu, ekonomiczność |
| dach dwuspadowy | domy jednorodzinne | dobre odprowadzanie wody / śniegu, prostota konstrukcji |
| dach czterospadowy | rezydencje, budynki zabytkowe | estetyka, odporność na silne wiatry |
| dach kopertowy | budynki mieszkalne | dodatkowa przestrzeń i oświetlenie na poddaszu |
Warto wiedzieć:
Dach płaski tak naprawdę wcale nie jest płaski. Charakteryzuje się lekkim spadem, od 3 do 11˚, aby umożliwić odpływ wody.
Wybór materiału dachowego jest równie ważny, co wybór konstrukcji. Ma wpływ nie tylko na wygląd budynku, ale też na jego trwałość oraz izolację termiczną. Oto niektóre z najpopularniejszych materiałów:
dachówka ceramiczna – trwała i odporna na pogodę, komponuje się z tradycyjnymi i nowoczesnymi budynkami;
blacha dachowa – dostępna w wielu kolorach i wzorach, łatwa w montażu, sprawdza się przy silnym wietrze;
papa termozgrzewalna – często używana na dachach płaskich, zapewnia dobrą izolację i jest odporna na przecieki;
Dach składa się z kilku elementów, które razem tworzą nierozerwalną całość. Do najważniejszych części należą: konstrukcja nośna, pokrycie, obróbki blacharskie, izolacja, folie, okna i system rynnowy.
Przyjrzyjmy się budowie poszczególnych rodzajów dachów.
Dach jednospadowy składa się z jednej nachylonej połaci, która umożliwia odprowadzanie wody. Struktura jest stosunkowo prosta i obejmuje:
krokwie – elementy nośne mocowane do belki stropowej;
pokrycie – zwykle blacha, gont bitumiczny lub papa;
system rynnowy – umieszczony wzdłuż dolnej krawędzi połaci.
Dach jednospadowy najlepiej sprawdza się w nowoczesnych budynkach przemysłowych i garażach.
Dach dwuspadowy, często spotykany w budownictwie mieszkaniowym, składa się z dwóch połaci schodzących się na szczycie. Zawiera:
krokwie – ustawione na przeciwległych ścianach;
kalenicę – najwyższy punkt dachu, gdzie spotykają się połacie;
obróbki blacharskie – zabezpieczające krawędzie.
Dach dwuspadowy jest idealny dla domów jednorodzinnych w regionach z dużymi opadami deszczu i śniegu. Sprawdź więcej informacji o tym rodzaju zadaszenia, czytając: Konstrukcja i koszt dachu dwuspadowego.
Dach czterospadowy posiada cztery połacie, które spotykają się w dwóch kalenicach, tworząc kształt litery „M”. Kluczowe elementy to:
krokwie – układane są w cztery strony, tworząc pochyłe powierzchnie;
kalenice – dwa szczyty, gdzie łączą się przeciwległe połacie;
obróbki blacharskie – chroniące krawędzie dachu.
Dach czterospadowy doskonale pasuje do tradycyjnych rezydencji i willi. Oferuje estetyczny wygląd i wysoką odporność na wiatr.
Dach kopertowy, nazywany też mansardowym, charakteryzuje się złamanymi połaciami. Budowa obejmuje:
krokwie – dwie sekcje na każdej połaci, jedna stroma, druga łagodniejsza;
kalenicę – górny, poziomy element, łączący połacie;
łaty i kontrłaty – na których mocowane jest pokrycie;
okna dachowe – dla lepszego oświetlenia poddasza.
Dach kopertowy jest świetny dla budynków mieszkalnych, które wymagają dodatkowej przestrzeni na poddaszu.
Więźba dachowa odpowiada za przenoszenie obciążeń z pokrycia dachowego na mury i fundamenty budynku. Innymi słowy, to szkielet dachu, który zapewnia trwałość całej konstrukcji. Podstawowe elementy więźby dachowej to:
krokwie – elementy nośne, montowane od kalenicy do murłaty, tworzące pochyłość dachu;
murłata – pozioma belka ułożona na zewnętrznych ścianach, wspierająca krokwie;
kalenica – górny, poziomy element więźby (spotykają się tutaj krokwie w dachach spadzistych);
łaty i kontrłaty – drewniane listwy montowane na krokwiach, służące do mocowania pokrycia;
jętki – poprzeczne belki wzmacniające konstrukcję, montowane między krokwiami.
Pozostałe elementy to np. krzyżulec, wieszak, płatew, miecz, zastrzał czy podciąg. Montaż więźby dachowej zaczyna się od ustawienia murłat, na których opierane są krokwie. Krokwie są następnie montowane w równych odstępach, zależnych od obciążenia i typu pokrycia dachowego. Jętki i inne elementy są dodawane w miarę potrzeb.
Materiały do wstępnego pokrycia dachu mają za zadanie chronić konstrukcję przed wodą, wiatrem oraz innymi czynnikami atmosferycznymi. Zwykle wykorzystywane materiały to:
folia bitumiczna – oferująca dobrą ochronę przed wodą i wysoką elastyczność;
folia syntetyczna – wykonana z polipropylenu lub polietylenu, lżejsza i trwalsza niż folia bitumiczna;
papa – materiał izolacyjny stosowany w różnych technologiach, w tym np. jako papa termozgrzewalna (więcej informacji znajdziesz w tekście: Rodzaje papy – jaką papę na dach z desek wybrać?);
membrany EPDM (kauczuk syntetyczny) – idealny wybór dla dachów o nieregularnych kształtach;
membrany TPO i PVC – termoplastyczne opcje odporne na UV, chemikalia oraz ozon, lżejsze niż EPDM;
asfaltowe maty podkładowe – maty nasączone asfaltem, które oferują dodatkową ochronę przed wodą;
płyty OSB lub sklejka – baza pod pokrycia dachowe, zapewniają solidne podłoże dla dalszych warstw.
| Materiał | Cechy | Typowe zastosowanie |
| folia bitumiczna | odporność na wodę, elastyczność | dachy płaskie, remonty |
| dachówka ceramiczna | trwałość, odporność na warunki atmosferyczne | domy jednorodzinne |
| blacha dachowa | lekkość, łatwość montażu, różnorodność kolorów | domy, budynki przemysłowe, garaże |
| papa termozgrzewalna | dobra izolacja, odporność na przecieki | dachy płaskie |
| gont bitumiczny | elastyczność, atrakcyjny wygląd | domy jednorodzinne, altany |
Ważne:
Podczas wyboru papy do budowy dachu możesz wybrać bardziej wytrzymałą wersję termozgrzewalną, lub łatwiejszą w montażu (ale mniej trwałą) opcję samoprzylepną.
Średni koszt budowy dachu wynosi od 500 do 2500 zł za m². Ostateczna cena zależy oczywiście od stopnia złożoności prac i wybranych materiałów. Budowa standardowego dachu dwuspadowego kosztuje od około 30 do 60 tysięcy złotych dla dachu o powierzchni do 130 m². Dodatkowy koszt stanowią np. okna dachowe (od 300 do 800 zł za sztukę) i obróbki kominowe (od 200 do 800 zł).
Przeczytaj również: Ile zapłacisz za nowy dach lub jego remont – cennik usług dekarskich 2024.
Panele fotowoltaiczne przetwarzają światło słoneczne na energię elektryczną. Aby ich działanie było optymalne, zwykle montuje się je na dachach budynków. Mogą być instalowane niezależnie, na istniejących zadaszeniach, lub jako zintegrowane rozwiązania, np. dachówki solarne. Czym innym są kolektory solarne absorbujące ciepło słoneczne i przekazujące je do systemu wodnego, obniżając tym samym koszty ogrzewania. Aby uzyskać najlepsze rezultaty i jednocześnie zaoszczędzić pieniądze, skonsultuj się z ekspertem. Znajdziesz go m.in. w serwisie usługowym Majsteria, w kategorii: Dachy, rynny, kominy. Dodaj zlecenie i zaczekaj na kontakt specjalisty lub samodzielnie wybierz wykonawcę.
Podsumowując, dachy dzielimy ze względu na konstrukcję (np. płaskie, skośne, wielospadowe) oraz materiał (np. z dachówki ceramicznej, blachy dachowej, papy termozgrzewalnej, gontu bitumicznego). Budowa dachu zależy od jego typu, jednak praktycznie zawsze pojawia się konstrukcja nośna, pokrycie, obróbki blacharskie, izolacja, folie, okna i system rynnowy. Nie można zapomnieć o krokwiach, kalenicach, łatach i kontrłatach. Wśród najczęściej używanych materiałów na pokrycie dachu wymieniamy folię bitumiczną, folię syntetyczną, papę (różne rodzaje), membrany EPDM / TPO / PVC, asfaltowe maty podkładowe, płyty OSB oraz sklejkę. Przeciętny koszt budowy dachu wynosi od 500 do 2500 zł za metr kwadratowy, a całkowity koszt wybudowania standardowego dachu dwuspadowego to od około 30 do 60 tysięcy złotych (należy wliczyć także koszt dodatkowy, pod postacią np. okien dachowych lub obróbek kominowych). Jeśli zależy Ci na energooszczędności, rozważ zamontowanie u siebie nowoczesnego dachu fotowoltaicznego lub solarnego.
