Bezpieczniki w domu – jak je sprawdzić i wymienić?

Zadaniem bezpieczników jest ochrona instalacji elektrycznej, aby nie przepływało przez nią zbyt dużo prądu. Dzieje się tak np. w momencie przeciążenia (gdy do obwodu podłączonych jest zbyt wiele urządzeń) lub wystąpienia tzw. skrótów (gdy przewody stykają się ze sobą bez izolacji). Choć bezpieczniki nie są projektowane do ochrony ludzi przed porażeniem, to przepływ prądu przez ciało często jest wykrywany (zwłaszcza w połączeniu z wyłącznikiem różnicowoprądowym RCD). Stosowanie bezpieczników jest wymagane przez polskie prawo.

Możesz to zrobić bez użycia narzędzi. W przypadku bezpieczników topikowych wystarczy popatrzeć, czy przewód wewnętrzny jest przepalony. Dla pewności użyj testera napięcia lub multimetru i sprawdź ciągłość. Jeśli nie działają konkretne urządzenia lub gniazdka w domu, możesz mieć spalony bezpiecznik w mniejszym obwodzie. Nowoczesne wyłączniki nadprądowe MCB przestawiają też swoją dźwignię na pozycję „OFF” lub na środek.

Ważne:

Jeśli bezpiecznik leży na części instalacji, której jesteś właścicielem, do wymiany nie potrzebujesz dodatkowych uprawnień. W innym przypadku potrzebne są świadectwa kwalifikacyjne i zezwolenie właściciela (wspólnota mieszkaniowa lub dystrybutor energii).

”Topiki” znajdują się w skrzynkach bezpiecznikowych wewnątrz budynków. Wymiana ogranicza się do wykręcenia spalonego bezpiecznika i wkręcenie w jego miejsce nowego, o podobnych parametrach. Odkręć śrubki podtrzymujące klapkę lub bezpośrednio bezpiecznik i wymień egzemplarz. W wielu współczesnych instalacjach wymienia się całą wkładkę bezpiecznika, co ogranicza podłączanie kabli. Czasem jednak trzeba dodatkowo połączyć drut topikowy z przewodami w skrzynce.

Wymiana bezpiecznika przedlicznikowego często wymaga konsultacji z zakładem energetycznym. Bezpieczniki przedlicznikowe, jak wskazuje nazwa, znajdują się przed głównym licznikiem w instalacji, w specjalnej skrzynce na zewnątrz budynku. Pod żadnym pozorem nie zrywaj plomby i nie majsterkuj na własną rękę. To niebezpieczne dla Twojego zdrowia, a na dodatek możesz zostać oskarżony o wprowadzanie nieautoryzowanych zmian w instalacji.

Wymiana bezpiecznika topikowego to praca na max. 5 minut, dlatego internetowe cenniki wskazują koszt 20 – 30 zł za taką usługę. Jednak żaden elektryk nie przyjedzie do Ciebie za tak małe pieniądze, dlatego przygotuj się na wydatek minimalnej kwoty za wizytę w okolicach 150 – 250 zł. Inaczej wygląda to w przypadku bezpiecznika przedlicznikowego, którego wymiana kosztuje nawet 300 zł.

To, jak wymienić bezpiecznik w aucie, zależy od marki samochodu. Skrzynka bezpieczników znajduje się zwykle pod deską rozdzielczą lub w komorze silnika, ale zdarza się, że jest umieszczana pod kierownicą (np. niektóre auta dostawcze marki Volkswagen). Podobnie jak w domu, poszukaj bezpiecznika z przepalonym przewodem i użyj testera napięcia lub multimetru. Następnie wymień go na nowy egzemplarz. Wszystkie informacje powinieneś znaleźć w instrukcji pojazdu, ale jeśli masz wątpliwości, udaj się do elektryka samochodowego. 

Podsumowując, rolą bezpiecznika jest ochrona instalacji przed przepływem zbyt dużej ilości prądu, np. wskutek przeciążenia lub wystąpienia „skrótów”. Ich obecność jest wymagana przez polskie prawo elektryczne. Bezpiecznik topikowy możesz wymienić w pojedynkę – wyłącz główne zasilanie w skrzynce, zlokalizuj przepalony bezpiecznik, odkręć go i wstaw w jego miejsce nowy, o podobnych parametrach. Nie zabieraj się za wymianę bezpiecznika przedlicznikowego. To nie tylko niebezpieczne dla Twojego zdrowia, ale też możesz zostać niesłusznie oskarżony o próbę manipulacji. Zamiast tego skontaktuj się z elektrykiem. Sytuacja jest nieco cięższa w aucie, głównie dlatego, że skrzynka z bezpiecznikami nie ma stałego miejsca montażu. W razie kłopotów udaj się do elektryka samochodowego.