Podatki w Polsce – wszystko, co warto o nich wiedzieć

W polskim systemie podatkowym wyróżniamy 2 rodzaje podatków:

• bezpośrednie – podatki, których nie można przerzucić na inny podmiot, obowiązek ich zapłacenia, a także rozliczenia spoczywa na podatniku;

• pośrednie – podatki, które doliczone są do cen dóbr, ich opłacenie leży pod stronie podatnika, ale to nie on musi się z nich rozliczać (np. podatek od towarów i usług – VAT, podatek akcyzowy, którym objęte są wyroby alkoholowe i tytoniowe, a także produkcja i obrót energią czy podatek od gier).

Podatki bezpośrednie dzielą się na: 

• podatek dochodowy od osób fizycznych (podatek PIT) – jego ostateczna wysokość zależy od dochodów płatnika. Obowiązujące stawki w 2024 roku, w ramach skali podatkowej, to 12% oraz 32 %. Warto wiedzieć, że dochody przekraczające w roku kalendarzowym próg 1 000 000 zł objęte są dodatkowo daniną solidarnościową. Podatek należy uregulować w Urzędzie Skarbowym, na podstawie złożonej deklaracji podatkowej PIT;

• podatek dochodowy od osób prawnych (podatek CIT) – jest to podatek, który muszą zapłacić firmy oraz spółki – osoby prawne. Jego stawka to 19%. Od 1 stycznia 2024 roku w Polsce zaczęła obowiązywać nowa regulacja wprowadzająca 10% stawkę podatku minimalnego dla podatników CIT (tzw. mały CIT). Dotyczy on firm, które w danym roku podatkowym poniosły straty lub osiągnęły niski stosunek dochodu do przychodu, poniżej 2%;

• podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) – to świadczenie, które wymagane jest przy zawieraniu umów sprzedaży, wynajmu lub pożyczek. Stawka podatku od czynności cywilnoprawnych to 0,5-1%;

• podatek od nieruchomości – płacą go właściciele domów lub działek, zwykle co miesiąc lub kwartalnie;

• podatek od spadków i darowizn – podatek, który należy zapłacić w związku z uzyskaniem spadku lub darowizny. Niektóre osoby mogą być z tego obowiązku zwolnione, po spełnieniu określonych wymogów;

• podatek od środków transportowych – niektóre pojazdy ważące więcej niż 3,5 tony podlegają opodatkowaniu. Opłaca się 2 razy w roku;

• podatek rolny – płacony kwartalnie od użytków rolnych;

• podatek leśny – posiadanie własnego lasu wiąże się z obowiązkiem płacenia podatku – co miesiąc lub kwartalnie;

• podatek tonażowy – dotyczy biznesów żeglugowych;

• podatek od wydobycia wybranych kopalin.

Doskonałym sposobem na obniżenie podatku jest skorzystanie z ulg podatkowych. Ważne jest to, że można je uwzględnić w rozliczeniu rocznym, ale tylko na zasadach ogólnych. Podatnik może skorzystać z ponad 30 rodzajów ulg. Podczas rozliczenia wybierz wszystkie te, które Ci przysługują, aby maksymalnie obniżyć swój podatek.

Jakie nowe ulgi podatkowe obowiązują w 2024 roku? 

• rozliczenie wspólnie z dzieckiem,

• ulga dla rodziców 4 i więcej dzieci,

• ulga na powrót (dla osób zmieniających rezydencję podatkową),

• ulga dla młodych do 26 r.ż.;,

• ulga dla pracujących seniorów,

• rozliczenie wspólnie z małżonkiem.

Ważne:

Ulga podatkowa pozwala na dokonanie odliczenia od dochodu (to rozwiązanie pozwala zmniejszyć próg podatkowy) lub odliczenia od podatku (w tym przypadku zmniejsza się kwota do zapłacenia).

Odliczenia od podatku 2023/2024

• ulga na dziecko,

• składki zdrowotne,

• praca za granicą.

Odliczenia od dochodu 2023/2024

• ulga dla krwiodawców,

• ulga dla oddających osocze,

• ulga na nowe technologie,

• ulga na zabytki,

• ulga na termomodernizację,

• ulga na internet,

• ulga na leki,

• ulga rehabilitacyjna

• ulga na inwestycję w spółkę alternatywną,

• ulga na terminal płatniczy,

• ulga na związki zawodowe,

• ulga na badanie i rozwój,

• ulga na ZUS,

• ulga na IKZE,

• ulga na koszty samochodu używanego przez osobę niepełnosprawną,

• darowizny na cele kultu religijnego,

• darowizny na organizacje pożytku publicznego,

• ulga odsetkowa,

• zwrot niezależnie pobranych świadczeń;

• darowizny kościelne, na cele pożytku publicznego lub na cele edukacyjne.

Na ostateczną kwotę podatków wpływa wiele elementów. Jeśli chcesz wiedzieć, ile takich opłat odprowadzasz rocznie, należałoby policzyć także to, co każdego dnia, miesiąca czy kwartału dopłacasz do produktów i usług. Zacznij od wynagrodzenia i tego, ile podatku każdego miesiąca płacisz od wypłaty. Następnie podlicz wszystkie zakupy, ale pomniejsz je o VAT i akcyzę. Nie zapomnij o podatku od nieruchomości i wszelkich umów.

Warto wiedzieć:

W 2023 roku z podatków do kasy państwa trafiło niemal 644 mld zł. Przeliczając tę kwotę na jednego Polaka otrzymamy ok. 17 tys. zł. Przy czteroosobowej rodzinie daje to aż 68 tys. zł rocznie.

Jeszcze do niedawna rozliczenie rocznego PIT-u zlecało się księgowej lub korzystało z bezpłatnego programu dołączanego do gazety codziennej na płycie CD. Dzisiaj samodzielne rozliczenie jest naprawdę proste. Wszystko za sprawą portalu e-pit.pl, gdzie po zalogowaniu otrzymujesz wgląd we wszystkie dokumenty PIT-11 od wszystkich pracodawców (koniec z zagubionymi wersjami papierowymi!). W tym samym miejscu możesz się rozliczyć online, również z uwzględnieniem wszystkich ulg podatkowych. Po przejściu przez cały proces, zobaczysz gotowe rozliczenie oraz kwotę – do zwrotu lub dopłaty. Dokument podpisujesz profilem zaufanym i elektronicznie wysyłasz do wybranego Urzędu Skarbowego. Na stronie sprawdzasz status dokumentów oraz płatności.

Chcesz wiedzieć więcej o procesie składania rozliczenia i zwrocie z podatku? Sprawdź tekst:  Ile zazwyczaj trzeba czekać na zwrot podatku?

Samodzielne rozliczenie nie sprawi kłopotu komuś, kto ma jeden lub kilka PIT-ów 11 i doskonale orientuje się w przysługujących mu ulgach. W przypadku bardziej skomplikowanej sytuacji, rozliczenia z małżonkiem czy prowadzenia działalności gospodarczej, lepiej skonsultować się ze specjalistą.  

Jeśli szukasz eksperta, który pomoże Ci złożyć roczne rozliczenie podatkowe, możesz dodać zlecenie w serwisie Majsteria, w kategorii Biura rachunkowe, księgowość, a następnie zaczekać na oferty. 

Kwota wolna od podatku to określona przez ustawę wartość dochodu, od którego nie jest pobierany podatek dochodowy. Z tej opcji skorzystać mogą jedynie osoby rozliczające się według skali podatkowej, czyli na formularzu PIT-36 lub PIT-37 oraz osoby pracujące na umowach zlecenie lub o dzieło. Kwota wolna od podatku nie obowiązuje podatników rozliczających się liniowo oraz ryczałtem ewidencjonowanym (formularz PIT-28), a także opodatkowani dochodami z kapitałów pieniężnych (PIT-38) i ze sprzedaży nieruchomości (PIT-39).

Chcesz wiedzieć więcej o kwocie wolnej od podatku? Zapoznaj się z artykułem: Kwota wolna od podatku – czym jest i ile wynosi?

W 2024 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł. Oznacza to, że do momentu osiągnięcia tego pułapu w swoich dochodach nie musisz nic odprowadzać. Jednak, kiedy Twoje zarobki roczne przekroczą tę kwotę (podzielona na 12 daje sumę 2500 zł miesięcznie) wchodzisz w I próg podatkowy i płacisz podatek 12%.

Warto wiedzieć:

Aktualnie trwają rozmowy dotyczące podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 000 zł. Propozycja nowego rządu wymaga jednak konsultacji oraz kalkulacji. Najwięcej korzyści z tej zmiany miałyby osoby zarabiające ok. 6000 zł brutto oraz emeryci.

Podatek, który nie został opłacony w terminie to zaległość podatkowa. Należy ją uiścić wraz z odsetkami za zwłokę najszybciej jak to tylko możliwe. Nieuregulowana zaległość zostanie objęta egzekucją skarbową, która wiąże się z dodatkowymi kosztami. Podatnik, który stale nie opłaca podatku w terminie podlega karze grzywny wg Kodeksu karnego skarbowego. Kara może wynieść nawet 70 000 zł.

Podatki w Polsce budzą wiele emocji – jedni uważają, że są za wysokie i niepotrzebne, inni twierdzą, że im wyższe podatki, tym większe zarobki. Jedno jest pewne: podatki trzeba płacić. Warto robić to w terminie, a jeśli jest taka możliwość, to korzystać z przysługujących ulg.